EK 2008 en Hysteria

Aangemaakt woensdag 11 juni 2008

Ik ben benieuwd hoe de gemiddelde Nederlander deze EK junimaand zal overleven. Luidruchtige mannen en knuffelende vrouwen!?

Een poos terug zag ik een film over Nienke van Hitchum (Nynke van Peter Verhoeff, 2001). Een kinderboekenschrijfster van begin vorige eeuw getrouwd met de politicus Pieter Jelles Troelstra. Omdat ze leed aan de gevolgen van een gevoelig en begaafde vrouw te zijn- , diagnosticeerde de arts haar als lijdende aan ongeneeslijke Hysteria. Genoemd naar het Griekse woord voor baarmoeder, omdat het een psychische stoornis zou zijn die alleen bij vrouwen kon voorkomen. Een hype in de Victoriaanse periode, met psychosomatische symptomen zoals amnesie, overdreven dramatisch zijn en aandacht-zoekend gedrag. Dat een vrouw seksueel gefrustreerd kan zijn werd niet mogelijk en gepast geacht. Haar werd als een onmondig kind de diagnose onthouden.

Ook al zien moderne artsen ‘hysteria’ allang niet meer als ziekte, toch worden emotioneel overweldigde vrouwen nog steeds hysterisch genoemd. Mannen voelen zich gauw bedreigd wanneer een vrouw overweldigd raakt door emoties, zodat hysterie een brandmerk is geworden van mannen voor een bepaald soort vrouwen die je moet mijden.

Met hun ratio beteugelen mannen hun emoties. Schamper zijn ze over de vrouw, omdat ze volgens hen vaak niet in staat zijn hun emoties te beheersen. Mannen weten namelijk regelmatig hun (vaak) hoog oplopende stress in de veilige bedding van een mannengroep te ontladen. In voetbalstadia. In hun kleine of grote oorlogen, demonstraties. Op de beurs. In zaken. Overal verzamelen mannen om hun stress te uiten in een orchestrale massahysterie.

Van Dale noemt Hysterie nog een zenuwziekte, maar massale hysterie is gereduceerd tot onbeheerste opwinding. Seksueel gefrustreerde mannen hebben een massa nodig om in een veilige bedding (de ‘goede zaak’) hun agressie te ontladen. De energie die daarbij vrijkomt kan je vergelijken met een kernexplosie. Een mannelijk massa ‘orgasme’.

Vrouwen zal je niet zo gauw zien meedoen aan massahysterie. Niet eens uit preutsheid, maar eerder evolutionair gezien gepast. In stressvolle tijden is het niet echt handig om je te ontladen in vechten, vluchten en agressieve sex als je de kwetsbare kinderen moet beschermen. Vrouwen in paniek, kinderen in paniek. Kinderen zijn een gemakkelijke prooi, en door hun zorg instinct ook de vrouw. Mannen die een hoop lawaai maken in gespannen tijden leiden mooi de aandacht naar hen toe. Klaar als ze zijn door de stress om hun agressieve spanning te ontladen in het gevecht wat zou kunnen volgen of massale vlucht of in verkrachting.

Een verhoogd testosterongehalte zorgt voor agressie in het gedrag van gefrustreerde mannen. Onder andere cortisol en oxytocine zorgen voor koesterend gedrag bij vrouwelijke frustratie. Bij stress kunnen vrouwen zich het best ontladen in knuffelen, koesteren en verzorgen om te kalmeren!

Hysterie verandert het bewustzijn van de mens in een oer-onbewustzijn. De mens verandert als het ware in een bundel instincten. De man gaat op jacht. Hij heeft  honger om zijn machteloosheid met macht en kracht te voeden. Een vrouw met  ‘honger’ knuffelt haar kinderen en zichzelf dood (als ze die om zich heen heeft) met valse en onbevredigde liefde. Vooral als de kinderen de volwassen leeftijd allang bereikt hebben.

Hysterie is zeker geen vrouwelijke stoornis. Het is een signaal van onevenwichtige verdeling van tegengestelde krachten. De eeuw van oorlogen volgend op deze vrouwelijke hype eind 19e eeuw lijkt de disbalans tussen man en vrouw weer gelijkgetrokken te hebben. Dan lijkt me de EK en WK in de 21e eeuw toch een prettiger manier van harmoniseren van de aantrekkingskracht tussen tegenpolen.