Visie

cropped-IMG_1486-2.jpg

Waarmaken als ‘evolutionair doel van ons leven’

Goed en kwaad, dat is waar alles in het leven op terug te voeren is. De hele aarde, de hele schepping het is een tweestrijd: eten en gegeten worden. Wat ik geloof, is dat er een evenwicht bestaat. Dat evenwicht zorgt voor evolutie, voor de geestelijke ontwikkeling van de mens, en het verhoedt dat je dingen doet die niet goed zijn. Je kunt niet zeggen dat goed en kwaad twee aparte werelden zijn. Ze vormen één grote pap. Er is namelijk bij alles een ‘voor’ en ‘tegen’. Dat steeds meer leren zien, dingen afwegen, het niet te snel oordelen, dat is volgens mij het doel in je leven. Op die manier evolueer je als mens. 

(2002) Marten Toonder (1912-2005), stripauteur, vader van Ollie B. Bommel en Tom Poes

Kennismaking met waarmaken

Deze site richt zich op de begripsvorming van het fenomeen waarmaken via verhaal, blog en boekbespreking met doel om ons eigen potentieel aan waarmaken te activeren. Waarmaken is creativiteit ten top! Je kunt het nooit forceren, want dan lukt het niet. De laagste vorm van waarmaken is jezelf bewijzen. Daar gaat het hier niet over. Ik wil waarmaken verheffen tot de kunst van het jezelf verwezenlijken als individu. Met individu bedoel ik ons in de vorm van uniek mens verbonden met de gehele mensheid: zij die ons voorgingen, nu leven en na ons komen. Waarmaken is ‘het koesteren van wat diep van binnen naar buiten wil komen’. Zoals een zaadje zich ontvouwt tot een plant, wanneer het in de aarde gestopt is en licht en water krijgt. Zo ontvouwen wij mensen zich tot unieke individuen, vanaf wanneer we in de baarmoeder geplant zijn. Zelfs als dat moet gebeuren onder de slechtste omstandigheden.

Ralph Waldo Emerson (vrijdenker 1803-1882) zei: ‘wat achter ons ligt en wat voor ons ligt is nietig vergeleken met wat in ons ligt.’ Hij duidt op onze innerlijke schatkist, waarin al ons menselijk vermogen en potentie klaar ligt om waargemaakt te worden. Het sprookje van Aladin en de veertig rovers gaat volgens mij over deze schat. Van de veertig rovers leert Aladin de formule om de grot te openen zodat hij aan de schat kan komen. Waarmakers zijn daarom schatdelvers. ‘Wat er in ons zit’ onbevangen voelen en vanzelfsprekend de ruimte geven, waardoor wij ons gaan ontplooien, kent groeifasen die levenslang voortduren en niet alleen beperkt blijven tot het overleven van onze jeugd. 

Waarmaken erkent de oerkracht wat Aristoteles spontane generatie noemde. De evolutionaire kracht die hier op aarde in natuurwetten regeert. Alleen zijn wij mensen dankzij proactieve bewustwording van onze gevoeligheden in staat om ons zelf op een hoger plan te brengen dan waar de spontane generatie van onze natuur ons zou brengen. Als het ware surfen wij bij het waarmaken op de golf van spontane generatie naar steeds hogere golven van ontwikkeling. Zonder waarmaken blijft onze ontwikkeling ‘steken’ na onze jeugd op dit fysieke overlevingsmechanisme van de natuur: het zo goed en kwaad mogelijk op eigen benen leren staan in de zin van Darwin’s evolutietheorie: struggle for life. Dat is tot zover de spontane generatie (én onze opvoeding) de mens brengt. Daarna is het aan jou om je leven vorm te geven en op een hoger plan te brengen. Waarmaken is dus een levenskunst. 

Alle waarmakers zijn co-creators en getuigen van de gebeurtenissen rondom zich. Élke biografie, elke getuigenis, omvat en is de kern van de absolute waarheid. Elk levensverhaal licht een tipje van de sluier op van hoe wij mensen waren en zijn en tot in hoeverre wij ons ingevoelde vermogen op dit moment van leven hebben kunnen ontwikkelen. Wij mensen kunnen ons door van alles laten inspireren om onszelf van moment tot moment waar te maken. Zien waarmaken doet waarmaken. Je interesse, je zin, geeft deze unieke individuele ontwikkelingsweg (of ik zou het ook waarmaak-zone kunnen noemen) aan. Inter-esse is een Latijns woord wat ‘tussen-zijn; deelnemen aan’ betekent. In die zin dat wij ons tussen een onzichtbare ik (kern van waarheid) -je karakter- en een zichtbare wordende ik -je persoonlijkheid- in bewegen. Moeder aarde brengt ons mensen voort en het is aan ons welke vorm wij ons leven geven.

Veranderen is van de ene plek van hoedanigheid naar een andere plek van hoedanigheid bewegen. Waarmaken is een wijze van veranderen -transformeren- en daarom inherent dynamisch. Ongrijpbaar volgens de logica van natuurwetten. Een natuurwet zegt altijd als ‘dit’ dan volgt ‘dat’. Bij waarmaken weten we niet exact wat er volgt, omdat we door met de ‘ditjes en datjes’ van het leven mee te bewegen ergens terechtkomen wat we van tevoren niet konden bedenken. Waarmaken is eerder een soort belichaamde scheikunde. Alchemie. Eenmaal bio-chemisch van vorm veranderd kunnen we niet echt meer terugvallen in de oud(ere) manier van zijn. De mate van persoonlijke ontwikkeling kunnen we aflezen aan lichaams- of levenshouding. 

In een populair psychologieblad stond eerder beschreven hoe deze gedragsverandering tot groei stapsgewijs op persoonlijke wijze plaatsvindt. Het is een duidelijk en praktisch leerproces. Eerst vertoon je onbewust onhandig gedrag, waarvan jij je bewustwordt dat het onhandig is (tweede stap). Onhandig gedrag is ongepast gedrag in die zin dat je voelt dat een bepaald gewoontegedrag niet (meer) het gewenste resultaat teweegbrengt. Bijvoorbeeld je gaat pinnen en de betaling lukt niet. Dan volgt de derde stap van de verander-reeks. Bewust onhandig gedrag vervang je door bewust handig gedrag. Je komt er bijvoorbeeld achter dat je een verouderde pincode gebruikte, je herinnert je de nieuwe, past deze toe en het werkt! Op een gegeven moment vergeet jij je oude pincode en toets je ‘blind’ de nieuwe pincode in. Dan is de verandering-reeks waargemaakt. De laatste stap is voltooid. Je bent van bewust handig nu onbewust handig geworden.

Elk waargemaakt gedrag is altijd logisch. Heel fysiek meetbaar. Groei vloeit natuurlijk voort uit ons zelf. De ervaring van een crisis of angst voor verandering kan deze groei afremmen of vervormen. De groei veroorzaakt een realiteits-shock, wanneer oud vertrouwd gedrag opeens niet meer blijkt te werken. De plek van ‘hoedanigheid’ is in de realiteit allang verschoven. De oorzaak van onze angst ligt in het feit dat fysieke groei eerder plaats vindt dan ons besef er van. Wij lopen altijd achter de feiten aan. Groei houd je niet tegen. Bewustwording van dit fenomeen vergemakkelijkt het aanvaarden van de onherroepelijk vernieuwde realiteit. Hoe sneller we over onze eigen weerstand tegen verandering heen leren stappen des te sneller maken wij ons nieuw gedrag ‘eigen’ passend bij de nieuwe groeistap. Dat geldt voor ieder mens! Wij kunnen er niet om heen. Ook kinderen niet. Na verloop van tijd heeft de kleine ‘plots’ een tand gekregen, past niet meer in zijn kleertjes of gaat op zijn beentjes staan. Dat gaat vanzelf, we staan er bij en zien de magie werkelijkheid worden, sprongsgewijs, voor onze ogen.

Waarmaken is NIET gewoon maar hetzelfde als mindful zijn. Om mindful te zijn trainen wij ons bewustzijn om in een bepaalde gemoedstoestand te zijn. Weliswaar bevorderlijk voor het waarmaken maar niet noodzakelijk. Waarmaken is en blijft onze omgang met ons vanzelfsprekende groeivermogen, de spontane generatie van de mens. Denk aan het zaadje dat ‘vanzelf’ uitgroeit tot een voorbepaald soort plant. Alsof het zaadje ‘weet’ hoe het zichzelf als plant moet waarmaken. Om het duidelijker te krijgen zou ik kunnen zeggen dat ons kwaad-maken ongeveer het tegenovergestelde gedrag van waarmaken is als wij het begrip tweepolig zien. Kwaad-maken is disharmonie scheppen en waarmaken juist de harmonie. Alsof je als Dorothy over de gulden weg van Oz danst. Zodra ze zich ‘kwaad’ maakt dwaalt ze af van haar weg. Waarmaken vindt daarom plaats in alles wat we doen en aan onze ‘planten’ herkennen wij of ons ‘zaad’ zich harmonisch volgens vanzelfsprekend plan of disharmonisch ontwikkelt. Als het ware of we wat mest, zonlicht of water nodig hebben om weer in balans te komen. Wanneer we creatief omgaan met het leven, leren we steeds sneller deze disharmonie te herkennen en hoe deze onevenwichtigheden uit te middelen. Daarom is de ‘beoefening’ van waarmaken een training in het vrij denken -los van een tunnelvisie- en het aanleren van een continue realiteits-check.

Bij mezelf heb ik gemerkt dat waarmaken plaatsvindt wanneer ik zowel zin heb in als enthousiasme voel voor wat ik doe of laat en ik niet té veel of té weinig doe. Dat het precies goed is zoals het gaat. Zoals de cult figuur Austin Power na wat benauwde momenten zijn charismatische mojo weer hervindt en uitroept: “yeah baby!” Daaraan kan je zien dat wij ons juist waarmaken in onze meest disharmonische, benauwde, kwalijk genomen ‘jojo’ momenten, omdat we van binnenuit altijd weer streven naar het hervinden van onze ‘mojo’. In het begin schreef ik al: waarmaken is creativiteit ten top! Waarmaken hoort bij menselijke intelligentie, het grensoverschrijdend gedrag als onderdeel van ons probleemoplossend vermogen. Vanaf het niveau van boerenslimheid tot de ver gevorderde genialiteit.

Op deze website spui ik alles wat ik over waarmaak ontdekt heb in fictie, beeld of non-fictie. In verband met onze aangeboren verbeeldingskracht maak ik graag gebruik van allegorieën, mandala’s en beeldtaal. Sommige mensen noemen mijn vorm van waarmaken ‘cryptologie’. Steeds weer opnieuw komen er namelijk beelden of muziekteksten in mijn hoofd op die mij er op wijzen wat waargemaakt willen worden. Veel plezier met je eigen zelfverwerkelijking, zelfvernieuwing, zelfontwikkeling en zelfverrijking. En bedenk, elk individu schrijft zijn of haar eigen (zichzelf waarmakende) biografie; en elk verhaal draagt zijn steentje bij aan het grote verhaal over onze wordingsgeschiedenis.